.png)
Հովհաննես Թումանյանը ասում է․
«Հայ հանճարը կարողացել է ․․․ հասնել մինչև Նարեկացին, որ ապաշխարողի կերպարանքով իր գլուխը բարձրացրել է մինչև երկինք ու զրույց է արել Աստծո հետ երես առ երես։
Այստեղ արդեն հայի լեզուն չէ, որ խոսում է, բերանը չէ, որ պատմում է, կրակված սիրտն է, որ այրվում է երկիրը բռնած, տանջված հոգին, որ մռնչում է մինչև երկինք»։
Գրիգոր Նարեկացին միջնադարյան հանճարեղ բանաստեղծ է, աստվածաբան, երաժիշտ, հոգևորական։
Գրիգոր Նարեկացին անվերջանալի մեծություն է, ինչպես տիեզերքը, նրա մասին ինչ էլ խոսենք, միշտ թերի է լինելու։
Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմը ոչ միայն հայ, այլև համաշխարհային գրականության գլուխգործոցներից է։
«Նարեկացին սյուն է, որը Շեքսպիրի, Դանթեի, Հոմերոսի նման երկինք է պահում», - ասել է լիտվացի մեծ բանաստեղծ Էդուարդաս Մեժելայտիսը։
Օտարները Նարեկացու ստեղծագործությանը ծանոթանալիս զարմանք և հիացմունք են ապրում, որ իտալական Վերածննդից դարեր առաջ՝ 10-րդ դարում, Հայաստանում նման բանաստեղծ է եղել։ Որովհետև Նարեկացին դեռ Դանթե Ալիգիերիից 250 տարի առաջ հաղթահարել է միջնադարյան գրականության անկենդանությունն ու վերածնունդ ներարկել իր ստեղծագործությունների մեջ։
Նարեկացին հայ առաջին մեծ բանաստեղծն է:
Առաջին բանաստեղծն է, որն իր այլաբանական տաղերում բնության թրթռուն գեղեցկությունը դարձրեց բանաստեղծության նյութ («Տաղ վարդավառի»)՝ սկիզբ դնելով հայկական Վերածննդին։
Առաջին բանաստեղծն է, որի այլաբանական տաղերում կարելի է տեսնել մարդու արտաքին գեղեցկության, աշխատանքի վառ նկարագիր («Հարություն», «Մեղեդի ծննդյան»)․․․
Առաջինն ու միակն է, որ կարողացել է ողջ մարդկության անունից զրույց սկսել Աստծու հետ, հասնել ու ձուլվել նրա արարչագործ էությանը («Մատյան ողբերգության» պոեմ)։
Առաջինն ու միակն է, որի ստեղծագործությունը սրբացրել է ժողովուրդը ու մինչև օրս էլ հավատում է, որ այն բժշկող զորություն ունի («Մատյան ողբերգության» պոեմ)։
«Նա նման է հորիզոնի, որքան հեռանում ես իրենից, այնքան մոտենում է ինքը և ինչքան մոտենում ես իրեն, այնքան հեռանում է նա՝ մնալով միշտ անհաս ու անմատույց, – սա ասում է Պարույր Սևակը ու հետո շարունակում։ - Նրա ծննդից անցել է 1000 ու 20 տարի, այդ ընթացքում նրան երկնած ժողովուրդը ծնել է 20 մեծ բանաստեղծ, բայց առ այսօր վերստին նույն ինքն է մեծերի մեջ մեծագույնը։
Նարեկացուն նվիրված բաժնի գրական խորհրդատու՝ Լուսինե Զաքարյան
